Nadchodzące lata będą czasem wielu wyzwań dla całej gospodarki i każdej gałęzi przemysłu, w tym dla sektora chemicznego. Europejski Zielony Ład (EZŁ) oraz – stanowiący jeden z jego kluczowych elementów – pakiet klimatyczny Fot for 55 mają nie tylko przekształcić Unię Europejską w nowoczesną, konkurencyjną i zieloną gospodarkę, ale też do 2050 roku pomóc jej osiągnąć neutralność klimatyczną. Wyzwań regulacyjnych nie zabraknie także na poziomie krajowym. Jak Polska Chemia, stojąca w centrum przemian ekologicznych, realizuje wszystkie stawiane przed nią ambitne cele?

Regulacje i wytyczne unijne

Koncepcja EZŁ to długofalowy plan działania na rzecz zrównoważonej gospodarki UE. Osiągnięcie założeń w nim zawartych będzie wymagać potraktowania wyzwań związanych z klimatem i środowiskiem jako nowych możliwości rozwoju we wszystkich obszarach polityk i sektorach gospodarki. 14 lipca br. Komisja Europejska ogłosiła pakiet legislacyjny dotyczący klimatu i energii – Fit for 55, będący częścią składową wspomnianego EZŁ. Zgodnie z celami klimatycznymi wyznaczonymi przez Unię Europejską emisje gazów cieplarnianych mają być zmniejszone o 55 proc. do 2030 r. względem roku 1990. Z kolei do 2050 r. UE ma zamiar osiągnąć zerową emisję netto i stać się pierwszym neutralnym klimatycznie kontynentem. Na pakiet składa się 13 tzw. wniosków ustawodawczych – stanowią one zupełnie nowe przepisy lub są aktualizacją już istniejących. Wiele z nich w znaczący sposób wpłynie na funkcjonowanie całego przemysłu chemicznego.

– Choć w przekazach medialnych najwięcej mówi się o znacznym zmniejszaniu emisji dwutlenku węgla i ogólnym wspieraniu rozmaitych działań proekologicznych, to założenia i cele dokumentów oraz regulacji unijnych, jak choćby pakietu Fit for 55, są o wiele bardziej rozległe i szczegółowe. Wiele z nich dotyczy chemii, bowiem trudno znaleźć taki obszar, który – przynajmniej w jakimś stopniu – nie odnosiłby się do sektora chemicznego. Należy pamiętać, że to od nowoczesnych procesów wytwórczych i produktów sektora chemicznego zależeć będzie poprawa sytuacji klimatycznej. Chemia ma ogromny potencjał, a jej proekologiczne, nowatorskie rozwiązania w wielu obszarach wpływają na inne gałęzie przemysłu, a tym samym na całą gospodarkę. Kluczowe stają się nie tylko nowe produkty, ale także nowe technologie w procesach wytwarzania, projektowania, zarządzania procesami i całymi łańcuchami. Przemysł chemiczny od wielu lat jest czynnym uczestnikiem transformacji prośrodowiskowej, często wyznaczając trendy w zakresie udoskonalania procesów produkcyjnych oraz ograniczając ich oddziaływanie na środowisko. Innowacyjność oraz efektywność, a także współpraca wszystkich obszarów funkcjonowania sektora może przynieść realne, wymierne efekty w osiąganiu celów EZŁ i wzmocnić konkurencyjność całej branży. Wszystko to sprawia, że przemysł chemiczny będzie odgrywał główną rolę w osiąganiu wszystkich europejskich zielonych celów – wskazuje dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.

Ekologiczna transformacja Polskiej Chemii już trwa

Branża chemiczna swoją zieloną transformację przechodzi nie od dziś. Liczne, wieloletnie inwestycje, wypełnianie często wyśrubowanych norm i zobowiązań, doskonalenie produktów, usprawnianie procesów produkcyjnych, wzmacnianie odpowiedzialności – wszystko to integralne „cechy” sektora, dla którego jednym z priorytetów jest odpowiedzialność za środowisko i społeczeństwo.

Zaangażowanie w działania prośrodowiskowe jest zdecydowane i widoczne, jednak dostosowanie do wielu unijnych, jak i krajowych zmian regulacyjnych wymaga ogromnych nakładów, zarówno finansowych, jak i czasowych. Dlatego też, by utrzymać i wzmacniać przewagę konkurencyjną przemysłu chemicznego, konieczne jest odpowiednie wsparcie przedsiębiorstw ze strony administracji.  

Produkty oraz procesy chemiczne obecne są wszędzie, a ich rola jest nieoceniona. Coraz więcej mówi się o pozyskiwaniu energii z odnawialnych źródeł, a to przecież chemia tworzy podstawowe komponenty potrzebne np. do budowy paneli słonecznych czy turbin wiatrowych. Kolejnym przykładem są technologie wodorowe – temat często pojawiający się w bieżącej debacie publicznej – które mają spowodować, że wodór, najbardziej podstawowy pierwiastek, stanie się nowoczesnym paliwem XXI wieku. Przemysł chemiczny, będąc jednym z jego głównych producentów, stoi w centrum wodorowej rewolucji, a tym samym udział sektora w rozwoju gospodarki opartej na wodorze jest oczywisty.

Bieżące trendy i środowiskowe wyzwania

Wyzwań przez najbliższe lata nie zabraknie. Mnogość zagadnień i celów klimatyczno-energetycznych powiązana jest z aktualnymi, a jednocześnie najważniejszymi zagadnieniami środowiskowymi, mającymi szczególne znaczenie, zwłaszcza w kontekście ogłoszonego w lipcu br. pakietu unijnego Fit for 55. – Najważniejsze trendy środowiskowe, takie jak wodór, zielona energia, GOZ, transformacja przemysłu, to tylko niektóre z kluczowych obecnie dla Polskiej Chemii tematów. Niezwykle istotne są również kwestie związane z bieżącymi wyzwaniami regulacyjnymi

– Europejskim Zielonym Ładem, transformacją energetyczną, zrównoważonymi chemikaliami, Rozszerzoną Odpowiedzialnością Producenta, gospodarką odpadową i wodną. Wobec wszystkich tych obszarów kluczowe znaczenie mają inwestycje i technologie prośrodowiskowe oraz możliwości ich wdrażania i wsparcia – podkreśla Klaudia Kleps, Senior Ekspert, Koordynator Pionu Rzecznictwa i Legislacji w PIPC.

Eko-przemiany branży chemicznej wspierane przez PIPC

W ramach licznych proekologicznych inicjatyw przemysłu chemicznego, pod auspicjami Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, w Polsce już od 25 lat realizowany jest światowy Program „Odpowiedzialność i Troska” (Responsible Care). Jego nadrzędnym celem jest ciągłe dążenie do poprawy w obszarach ochrony środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa, jak również otwartość komunikowania w zakresie działań i osiągnięć branży. Do programu przystąpić może każde przedsiębiorstwo, niezależnie od swojej wielkości, a realizacja przyjętych w programie założeń pozwala na kompleksową minimalizację oddziaływania na środowisko i prowadzi do poprawy warunków pracy oraz wzrostu bezpieczeństwa funkcjonowania instalacji wytwórczych.

Jednym z wydarzeń, które ma za sobą długą historię kilkunastu edycji, związanym nieodłącznie

z Programem „Odpowiedzialność i Troska” jest Forum Ekologiczne Branży Chemicznej. Stanowi ono  świetną okazję do wymiany praktyk, doświadczeń i wiedzy między Realizatorami Programu, ale też innymi firmami i ekspertami z całego sektora chemicznego i branż powiązanych, na tematy ochrony środowiska, ochrony zdrowia i wzrostu bezpieczeństwa procesowego.

Polska Izba Przemysłu Chemicznego, mając na uwadze zainteresowanie tematyką dotyczącą obszaru środowiska i związanych z nim regulacji, zarówno krajowych, jak i unijnych, przykłada wielką wagę do omawiania zagadnień dotyczących transformacji ekologicznej branży. Dlatego też, blok poświęcony środowisku, w ramach Forum Ekologicznego Branży Chemicznej, będzie stanowił jeden z kluczowych obszarów tematycznych podczas organizowanego przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego II TECHCO Forum. Odbędzie się ono już w terminie 23-24 listopada 2021 r. w formule stacjonarnej, w Hotelu Magellan (Bronisławów, woj. łódzkie). Podczas tej wyjątkowej konferencji zaprezentowane zostaną środowiskowe wyzwania legislacyjne, m.in. Europejski Zielony Ład, Pakiet Fit for 55, CBAM, Dyrektywa IED, zrównoważone chemikalia, ROP, gospodarka odpadowa i wodna.